Consumer Action

Investing Basics: Get started putting your money to work for you (Vietnamese)

Đầu Tư Cơ Bản: Bắt đầu để tiền phục vụ cho quý vị

Đầu tư là yếu tố vô cùng quan trọng cho kế hoạch tài chánh lâu dài. Ấn bản này giới thiệu nền tảng của một đầu tư vững chắc, trình bày các quan tâm chính khi chọn các loại đầu tư, giải thích cách mở một trương mục và cung cấp các nguồn tài liệu để giúp quý vị tìm hiểu thêm.

Investing is a crucial element of any long-term financial plan. This guide introduces the fundamentals of sound investing, presents key considerations when choosing investments, explains how to open an account, and provides resources to help you learn more.

Investing Basics: Get started putting your money to work for you (Vietnamese)

Publication Series

This publication is part of the Investing Basics training module.

Download File

PDF files may contain outdated links.

Investing Basics: Get started putting your money to work for you (Vietnamese)
File Name: Investing_Basics_2022_VN.pdf
File Size: 2.88MB

Đầu tư là yếu tố thiết yếu cho kế hoạch tài chánh dài hạn. Đầu tư là yếu tố thiết yếu cho kế hoạch tài chánh dài hạn. Mặc dù trước đó, quý vị chưa bao giờ đầu tư, nhưng nó không khó để quý vị học các nguyên tắc chính khi đầu tư – kiến thức sẽ giúp quý vị chọn đầu tư sáng suốt và tránh rủi ro không cần thiết và biết các bước đầu tiên cần làm khi đầu tư. Bản hướng dẫn này giới thiệu đến quý vị các đầu tư căn bản vững chắc, trình bày các quan tâm chính khi chọn các loại đầu tư, giải thích cách mở một trương mục, và cung cấp các nguồn tài liệu để giúp quý vị hiểu biết thêm.

Tại sao nên đầu tư?

Để dành tiền là quan trọng, nó giúp quý vị mua sắm (như mua máy gia dụng) và chi trang trong trường hợp khẩn cấp (như sửa nhà hay sửa xe). Tuy nhiên, nếu muốn tiền sinh lời, quý vị phải đầu tư. Quý vị mua cổ phần chứng khoán hoặc công khố phiếu (bản hướng này dẫn tập trung vào các loại đầu tư), mua nhà hay bất động sản sinh lợi tức, hoặc bắt đầu tự buôn bán, tất cả đều là để đồng tiền phục vụ cho quý vị bằng cách sinh lời thật nhiều và giúp quý vị thịnh vượng theo thời gian.

Tiền không được đầu tư sẽ mất giá, vì tỷ lệ sinh lời trong quỹ tiết kiệm thấp hơn tỷ lệ lạm phát. Cổ phần chứng khoán và công khố phiếu, mặt khác, có tiềm năng lên giá qua thời gian.

Không như tiết kiệm tiền trong thời hạn ngắn, đầu tư là mục tiêu tài chánh dài hạn, như tiền hưu trí, cho quý vị tập trung vào tiền sinh lời thay vì giữ nó là tiền lỏng (có ngay để tiêu dùng, không gặp rủi ro). Thí dụ, nếu quý vị bỏ vào trong trương mục tiết kiệm $3,000 Mỹ kim mỗi năm và được trả 1% tiền lời, quý vị sẽ có $67,083 sau 20 năm. Thay vào đó, nếu đầu tư tiền này và tiền sinh lời trung bình là 6%, quý vị sẽ có $140,407 sau 20 năm.

Tại sao lúc này?

Khởi sự đầu tư sớm chừng nào, quý vị có thêm thời gian để cho tiền sinh lời (tiền vốn tăng, tiền chia lời và lãi xuất, như được giải thích dưới đây), nếu tái đầu tư (không rút tiền ra khỏi trương mục), tiền càng sinh thêm lời --đây gọi là “đôn lên.” Thí dụ, Maria đã đầu tư $3,000 Mỹ kim mỗi năm ngày 1 tháng 1 trong 10 năm, tính từ năm 2001 đến 2010 và sau đó ngừng. Ana cũng đầu tư với tổng số tiền tương đương ($30,000 cho 10 năm), nhưng chỉ mới bắt đầu năm 2011. Tiền của cả hai người đã sinh lời, và cả hai tái đầu tư số tiền sinh lời đó. Tuy nhiên, vì Maria có thêm 10 năm để tiền lời đôn lên, cô đã có $134,544 đến cuối năm 2020, riêng Ana chỉ có $68,503.

Khi tính chuyện đầu tư, thời gian là công cụ vô cùng quyền lực và thời điểm tốt nhất để đầu tư là bắt đầu là càng sớm càng tốt.

Bao Nhiêu?

Số tiền chính xác để đầu tư tùy thuộc vào lợi tức và trách nhiệm tài chánh của quý vị, nhưng hướng dẫn tốt là đầu tư càng nhiều càng tốt nếu quý vị vẫn có đủ tiền để trang trải các chi phí cần thiết cho đời sống, có quỹ chi tiêu khi khẩn cấp, đóng góp vào trương mục tiết kiệm ngắn hạn, và không còn nợ hay vẫn trả được hết nợ không phải nợ nhà. Bất kỳ số tiền nào, đầu tư sớm, đều có tiềm năng sinh lời đáng kể theo thời gian.

Các Loại Đầu Tư

Có nhiều loại đầu tư – từ cổ phần chứng khoán và công khố phiếu đến vàng và địa ốc. Đối với đa số người đầu tư, cổ phần chứng khoán và công khố phiếu (và các quỹ bao gồm cổ phần chứng khoán và/hay công khố phiếu) là các lựa chọn dễ mua và quản lý được.

Cổ phần chứng khoán là quý vị sở hữu cổ phần chia trong một công ty. Nếu công ty phát triển, và giá trị cổ phần lên, quý vị có thể bán với giá cao hơn giá quý vị mua (vốn tăng). Một số (không phải tất cả) công ty cũng chia tiền lời (dividents) – là phần tiền công ty kiếm được và chia lời thường xuyên (thường theo quý).

Công khố phiếu là món nợ bảo đảm, giống như IOU (Tôi Nợ Bạn). Người mượn (thông thường là các công ty hay chính phủ) phát hành công khố phiếu để quyên tiền tài trợ cho nhiều việc (như cầu, trường học v.v.) Người phát hành công khố phiếu hứa trả lại tiền quý vị cho mượn, cộng tiền lời vào ngày nhất định.

Quỹ đầu tư chung (mutual fund) là gói đầu tư được quản lý chuyên nghiệp (thâu thập các quỹ đầu tư) mà tiền đầu tư là từ nhiều người mua các loại cổ phần chứng khoán, công khố phiếu hay các loại đầu tư khác. Mỗi quỹ đầu tư chung này có một chỉ tiêu (thí dụ, tiền sinh lời đấu với phân phối lợi tức), quý vị chọn quỹ đầu tư chung nào tùy theo mục tiêu đầu tư của quý vị. Các quỹ đầu tư chung cung cấp phương cách dễ dàng để giảm rủi ro, vì tiền của quý vị được bỏ vào nhiều loại đầu tư khác nhau –gọi là đầu tư đa dạng (vui lòng xem phía dưới).

Quỹ Giao Dịch ETF (exchange-traded fund) điều hành rất giống với quỹ đầu tư chung trong cách giữ tiền của người đầu tư và dùng nó để mua các gói đầu tư. Tuy nhiên, không giống như quỹ đầu tư chung, quỹ ETF có thể giao dịch trên thị trường trao đổi chứng khoán với giá cả trồi sụt suốt một ngày. (Các quỹ đầu tư chung chỉ giao dịch một lần trong ngày, sau khi thị trường đóng cửa.) Quý vị thường mua cổ phần ETF với giá dưới $500+ lệ phí mở trương mục của nhiều quỹ đầu tư chung.

Có những ưu và khuyết điểm của mỗi loại đầu tư, khiến cho loại lựa chọn này tốt hơn loại kia tùy theo các mục tiêu đầu tư khác nhau.

Để hiểu thêm về đầu tư, quý vị vào trang Investopedia.com:

Quản Lý Rủi Ro

Đầu tư nào cũng có rủi ro, quý vị có thể mất một số tiền hay mất hết để đánh đổi lại có cơ hội tiền không mất giá vì lạm phát và tạo tài chánh thịnh vượng.

Khi nghĩ đến chuyện mất tiền làm người ta sợ hãi, nhưng điều quan trọng cần biết rằng quý vị đầu tư lâu chừng nào (mua và giữ), tiền của quý vị hầu như sẽ sinh lời (Benefits of Holding Stocks for the Long-Term). Sở dĩ như vậy vì thị trường chứng khoán lên xuống (gọi là biến động) ngắn hạn, nhưng quá khứ cho thấy tiền sinh lời trên đường dài. (Average Stock Market Return).

Quý vị có thể quản lý rủi ro trong đầu tư bằng cách quán xuyến gói đầu tư của quý vị tương xứng với mức chịu được rủi ro, nghĩa là rủi ro quý vị cảm thấy thoải mái đối phó. Thí dụ, nói chung, các cổ phần điện tử có rủi ro cao hơn cổ phần chip xanh (là chip nổi tiếng, thành công, từ công ty hoạt động đáng tin tưởng). Trong khi đó, các công khố phiếu của chính phủ thường an toàn hơn công khố phiếu của tập đoàn. Quý vị dùng sự hiểu biết của mình để chọn những đầu tư có tiềm năng sinh lời cao nhất (sinh lời và kiếm được) nhưng không quá rủi ro để quý vị mất ngủ.

Cách rất hữu hiệu khác để giảm rủi ro là rải tiền của quý vị vào nhiều loại đầu tư – gọi là đa dạng. Ý tưởng này có nghĩa, cho dù nếu một quỹ đầu tư này xuống giá, có các quỹ đầu tư khác lên giá để cân bằng lại. Quỹ đầu tư chung bao gồm nhiều cổ phần chứng khoán, công khố phiếu và/hay các loại đầu tư khác nhau, nên cho dù tiền đầu tư ít nhưng cũng có thể đầu tư đa dạng được.

Và nếu quý vị đầu tư vào các loại quỹ đầu tư chung khác nhau, thí dụ, có người mua cổ phần của các công ty lớn ở Hoa Kỳ, còn người khác đầu tư vào các công ty ngoài Hoa Kỳ và người khác giữ công khố phiếu của chính phủ (hay một quỹ đơn lẻ nhưng mua nhiều tài sản), như vậy, quý vị giảm thêm rủi ro vì “các loại tài sản” khác nhau phản ứng khác nhau với tình trạng kinh tế. Thí dụ, khi cổ phần xuống giá, công khố phiếu thường hay lên giá. Tài sản phân phối tốt nhất cho quý vị (tỷ lệ tiền quý vị đầu tư vào mỗi loại tài sản) sẽ tùy thuộc vào các mục tiêu đầu tư của quý vị, mức độ chịu đựng rủi ro và tuổi tác.

Có nhiều công cụ tuyển lựa quỹ đầu tư chung (bao gồm các loại do người môi giới đề nghị được sử dụng bởi các chủ trương mục của họ) để chứng tỏ cho thấy loại đầu tư trong quỹ nhất định nào nắm giữ và quỹ này có rủi ro ra sao, nếu đem so với các quỹ tương tự khác. Văn bản về viễn tượng của quỹ đầu tư chung phải được nộp cho Nha Thanh Tra Đầu Tư Quỹ Đầu Tư Bảo Đảm và Mậu Dịch (Securities and Exchange Commision (SEC), văn bản này cung cấp chi tiết về một quỹ đầu tư có công bố ra thị trường và cũng sẽ cung cấp tin tức chính yếu (Fund Prospectus).

Quý vị tìm hiểu thêm về rủi ro và phần thưởng cũng như mối quan hệ về rủi ro giữa các quỹ đầu tư khác nhau tại đây:

Quản lý chi phí đầu tư

Đầu tư không miễn phí, nhưng quý vị có thể giảm thiểu các lệ phí và dùng tiền đó để đầu tư cũng như sinh lời qua thời gian. Các tốn kém thường bao gồm:

Lệ phí cho người môi giới/công ty môi giới: Đây là các lệ phí và tiền hoa hồng công ty môi giới tính (thí dụ, Charles Schwab, Fidelity hay E*Trade) hoặc một người môi giới đầu tư. Công ty môi giới thường tính lệ phí đồng hạng cho mỗi giao dịch (mua hay bán các cổ phần đầu tư), cho dù một số công ty môi giới hay người môi giới có thể tính lệ phí giao dịch. Người hoạch định tài chánh/cố vấn viên đại diện cho quý vị để đầu tư tính phần trăm trên số tiền họ quản lý cho quý vị mỗi năm (bình thường từ 1%-2%). Các công ty môi giới có thể tính tiền duy trì trương mục và các lệ phí khác, nhưng nhiều lệ phí có thể tránh được cho dù đó là lệ phí giao dịch, nếu quý vị tự mình mua bán (không nhờ sự trợ giúp của người môi giới) qua trương mục môi giới trên mạng điện toán của quý vị.

Tỷ số tốn phí: Đây là tốn phí hàng năm, được tính theo tỷ lệ tài sản trung bình còn lại trong quỹ đầu tư chung hay mua bán, lệ phí hoạt động của quỹ (giao qua cho những người đầu tư). Nó bao gồm các việc như quản lý gói đầu tư, điều hành, tiếp thị, rút tiền ra và các tốn phí khác. Tất cả các quỹ đầu tư chung và ETFs tính lệ phí theo tỷ số lên những người mua quỹ đầu tư, tuy nhiên con số có thể khác nhau nhiều.

Mua bán quỹ đầu tư chung: Đây là lệ phí hay tiền hoa hồng được tính khi quý vị mua (front-end load) hay bán (back-end load) cổ phần trong một số quỹ đầu tư. Quý vị có thể dễ tìm các quỹ rất tốt nhưng không tính các lệ phí này.

Lệ phí trương mục hưu trí: Cho dù đây là quỹ hưu trí do sở làm bảo trợ, như 401 (k), nhưng có tính lệ phí. Sở làm có thể trả cho các lệ phí này, hay đưa sang cho người có quỹ đầu tư, hoặc chia đều cho hai bên. Quý vị có thể tìm hiểu thêm trong tập sách hướng dẫn của Bộ Lao Động “A Look at 401(k) Plan Fees”.

Để giảm thiểu tốn phí đầu tư của quý vị:

Chọn một công ty môi giới không tính lệ phí trương mục và không có lệ phí giao dịch trên mạng điện toán. Có nhiều công ty như vậy. Quý vị có thể bắt đầu tìm hiểu tại đây.
Nhiều quỹ đầu tư chung có tốn phí thấp lại sinh lời tốt hơn các quỹ có tốn phí cao. Quý vị tìm hiểu thêm tại đây.
Chọn các quỹ không tính nhiều lệ phí (lệ phí mua hay bán cổ phần). Quý vị tìm hiểu thêm tại đây.
Chú ý đến quỹ index. Nói chung, quỹ index phản ánh thị trường Chứng Khoán Giao Dịch của New York hay Nasdaq, nó không đắt bằng các quỹ khác vì không do ai quản lý (không ai được trả tiền để tuyển chọn các cổ phần cá nhân). Có nhiều quỹ đầu tư chung loại index, và hầu hết các quỹ ETFs theo sát thị trường quỹ index. (What Are Index Funds, and How Do They Work?)
Nên lưu ý đến cố vấn viên người máy. Nếu muốn được giúp đỡ để chọn và quản lý các quỹ đầu tư của quý vị, có một cố vấn viên là người máy giúp trả lời câu hỏi (What Is a Robo-Advisor and Is One Right for You?). Các dịch vụ thâu âm sẵn này đề nghị một gói đầu tư dựa trên tin tức quý vị cho về mức chịu được rủi ro và mục tiêu đầu tư của quý vị, sau đó là quản lý và cân bằng lại gói đầu tư cho quý vị. Cố vấn viên người máy rẻ hơn cố vấn viên kiểu cũ, và ngay cả có một số cố vấn viên người máy không tính tiền.

Quý vị có thể tìm hiểu thêm loại này và các mẹo vặt khác tại đây.

Giảm tiền thuế

Tiền đóng thuế ảnh hưởng lớn đến tiền đầu tư của quý vị (Compare taxable, tax-deferred and tax-free investment growth). Người đầu tư giỏi chờ hay tránh đóng thuế bằng cách dùng các trương mục lợi về thuế và đóng thuế hữu hiệu cho các vụ đầu tư (Tax-Efficient Investing).

Có hai trường hợp tiêu biểu quý vị phải đóng thuế cho vụ đầu tư của quý vị:

Quý vị có lợi tức từ quỹ đầu tư. Thông thường, lợi tức quý vị nhận được từ tiền lời và/hay tiền lời công ty chia cho tiền này sẽ phải đóng thuế theo mức thuế lợi tức bình thường (khoảng 10% đến 37% cho năm 2022).
Quý vị (hay quỹ quý vị đầu tư) bán quỹ đầu tư đi với giá cao hơn giá mua (vốn sinh lời). Vốn sinh lời ngắn hạn là tiền lời đẻ ra từ tiền đầu tư được giữ trong một năm hay dưới một năm. Các tiền sinh lời này thường phải đóng thuế ở mức thuế lợi tức bình thường. Vốn sinh lời dài hạn là tiền sinh lời từ đầu tư được giữ hơn một năm. Tiền vốn sinh lời giữ dài hạn có mức thuế (từ 0%, 15% hay 20% trong năm 2022) thường thấp hơn mức thuế lợi tức bình thường của quý vị (khoảng từ 10% đến 37%). (Lưu ý: tiền chia lời tự động tái đầu tư và tiền vốn sinh lời không có nghĩa quý vị không phải đóng thuế trên số tiền này).

Một trong các cách phổ thông và hữu hiệu nhất để quản lý tiền đóng thuế là đầu tư vào trương mục lợi về thuế mà nó cho quý vị bỏ tiền vào trước khi đóng thuế (như quỹ hưu trí 401 (k) của sở làm hay Quỹ IRA (Individiual retirement account) Truyền Thống) hay trong một loại trương mục cho quý vị bỏ tiền vào sau khi đã đóng thuế để tiền sinh lời nhưng không bị đóng thuế (như quỹ hưu trí Roth IRA).

Quý vị có thể tìm hiểu thêm về các trương mục đầu tư lợi về thuế tại đây:

Một số người đầu tư quản lý nhiều hơn nữa tiền đóng thuế của họ bằng cách cố ý chọn các đầu tư không trả tiền lời hay chia lời (thí dụ, cổ phần hay quỹ đầu tư chung tập trung vào tiền sinh lời thay vì lợi tức). Và nhiều người đầu tư tránh bán sớm cổ phần đầu tư đã sinh lời của họ dưới một năm sau khi mua.

Cũng có loại đầu tư tự động cho phúc lợi về thuế. Thí dụ, tiền lời bảo đảm quý vị kiếm được trên các công khố phiếu của đô thị được miễn trả thuế liên bang và cũng có thể được miễn trả thuế tiểu bang hay địa phương. Nói chung, đây là điều có lý để đầu tư các trương mục không phải đóng thuế (giống như công khố phiếu đô thị) vào trong các quỹ phải đóng thuế, và bỏ tiền đầu tư của một quỹ bị đóng thuế nhiều vào trong các trương mục có lợi về thuế sẽ giúp quý vị tránh đóng thuế ngay. Như vậy, nếu muốn bán cổ phần đầu tư để cân bằng lại tiền phân phối vào các quỹ, quý vị làm việc này trong trương mục lợi về thuế, để giúp tránh đóng thuế ngay trên số tiền sinh lời từ vốn đầu tư phát triển tốt. Quý vị tìm hiểu thêm tại đây (Tax-Efficient Investing: Keep More of Your Money) và ở đây (Tax-Efficient Investing).

Dĩ nhiên bất cứ chuyện gì liên quan đến thuế, cũng có nhiều trường hợp ngoại lệ. Để tìm hiểu thêm về thuế đầu tư, quý vị vào trang mạng của TurboTax.

Bắt Đầu

Quý vị sẵn sàng đầu tư chưa? Đây là cách để bắt đầu:

Mở một trương mục. Nếu sở của quý vị có quỹ 401(k) hay quỹ hưu trí tương tự như vậy, đây là lý do tốt để đầu tư vào quỹ này trước, nhất là nếu sở của quý vị đóng thêm tiền tương xứng với một số hay tất cả số tiền quý vị bỏ vào. (Mẹo vặt: quý vị nên ít ra bỏ vào một số tiền đủ để được sở đóng thêm tới mức tối đa.) Nếu sở không có quỹ hưu trí, hay nếu quý vị muốn để dành thêm tiền để về hưu hoặc cho các hoạch định không phải về hưu, quý vị có thể mở trương mục IRA và/hay trương mục đầu tư có đóng thuế tại công ty môi giới. Quý vị tìm hiểu thêm về trương mục của công ty môi giới ở đây (What Is a Brokerage Account and How Do I Open One?), ở đây (How to Open Your First Brokerage Account), ở đây (How to Open an Online Brokerage Account) và ở đây (What to Expect When You Open a Brokerage Account).

Bỏ tiền vào trương mục. Nếu quý vị đang đầu tư vào một quỹ hưu trí ở sở làm, tiền cho vào trương mục của quý vị sẽ là tiền trích từ ngân phiếu tiền lương của quý vị. Đối với các trương mục (không từ sở làm), cách dễ nhất là bỏ tiền vào lần đầu (và tạo thói quen bỏ vào mỗi tháng) bằng cách kết nối trương mục ngân hàng của quý vị với trương mục của công ty môi giới. Quý vị cũng có thể chọn chuyển tiền bằng ngân phiếu hay qua đường điện tử. Quý vị tìm hiểu các lựa chọn và hướng dẫn từ công ty môi giới. (Lưu ý: Một số công ty môi giới sẽ cho quý vị mở một trương mục nhưng không cần phải bỏ tiền vào, tuy nhiên, quý vị sẽ cần có tiền vào trương mục để đầu tư.)

Chọn các quỹ đầu tư cho quý vị. Mặc dù quý vị đầu tư vào trương mục hưu trí của sở làm hay tự mở trương mục cho mình, quý vị cần nên tìm hiểu các lựa chọn về đầu tư dựa trên các điều lệ như lệ phí, số tiền đầu tư tối thiểu phải bỏ vào, quá khứ sinh lời, chỉ tiêu bỏ tiền vào và để đó, rủi ro và tiền sinh lời so sánh với các đầu tư tương tự, v.v. Quý vị tìm hiểu thêm về các lựa chọn đầu tư ở đây:

Cách Chọn Quỹ Đầu Tư Chung Tốt Nhất

Cách Chọn Quỹ ETF Tốt Nhất

Cách Chọn Cổ Phần Chứng Khoán

Lượng Định Cổ Phần Chứng Khoán

Tìm Công Khố Phiếu Đúng Thời Điểm

Sản Phẩm Đầu Tư: Công Khố Phiếu

Dùng công cụ Phân Tích Quỹ Đầu Tư của FINRA

Dùng FundVisualizer

Nói chung, vì cổ phần chứng khoán cá nhân có nhiều rủi ro hơn các quỹ đầu tư, vì thế quý vị cần phải tìm hiểu nhiều hơn, người mới đầu tư cần nên tạo một nền tảng đầu tư vững chắc trong các quỹ đầu tư chung và/hay ETFs trước khi phiêu lưu vào các cố phần chứng khoán cá nhân.

Đầu tư tự động. Nếu quý vị có quỹ hưu trí 401(k), tiền đóng góp vào quỹ sẽ tự động rút từ ngân phiếu tiền lương của quý vị. Còn không, quý vị có thể chuyển tiền trực tiếp rút từ tiền lương của quý vị (hỏi sở của quý vị để biết nếu quý vị có thể chuyển tiền từ ngân phiếu tiền lương vào nhiều trương mục hưu trí khác được hay không) hoặc chuyển tiền định kỳ từ trương mục ngân hàng (hỏi ngân hàng của quý vị và/hay công ty môi giới). Một khi tiền có trong trương mục, quý vị có thể đầu tư theo ý muốn hay cài chế độ tự động bỏ tiền vào các quỹ đầu tư quý vị đã có sẵn. Quý vị liên lạc với công ty môi giới có trương mục của quý vị, để biết các lựa chọn và được hướng dẫn. Quý vị cũng có thể chọn cách tái đầu tư các tiền lời, chia lời, hay vốn sinh lời vào lại trong các quỹ đầu tư.

Theo dõi và cân bằng lại gói đầu tư của quý vị. Khi cần phải mua hay bán cổ phần đầu tư hiện giờ, sau đó quý vị vẫn muốn giữ tiền để phân phối (tiền của quý vị đã đầu tư chia đều vào trong mỗi loại đầu tư). “cân lượng” (giá trị thị trường) của các quỹ đầu tư của quý vị có thể thay đổi theo thời gian vì hoạt động của quỹ cá nhân sinh lời hay lỗ, vì thế nó có thể chao đảo hồ sơ quản lý rủi ro của quý vị. Quý vị cũng cần cân bằng lại nếu mục tiêu đầu tư thay đổi, hay nếu thời biểu thay đổi (thí dụ, quý vị gần đến tuổi về hưu). Quý vị cân bằng lại quỹ đầu tư bằng cách tự mình làm hay do cố vấn viên tài chánh hoặc cố vấn viên người máy tự động thay đổi. Quý vị tìm hiểu thêm tại đây. (Đầu tư vào quỹ đã cân bằng và quỹ có thời hạn là cách khác để duy trì tài sản đủ loại của quý vị: What are multi-asset or balanced funds?.)

Quý vị xem danh sách các đường dẫn lên mạng điện toán ở cuối trang hướng dẫn về các nguồn hướng dẫn khởi sự đầu tư.

Tìm sự giúp đỡ để đầu tư

Nếu chỉ đầu tư vào quỹ đầu tư chung và ETF là chính – nhất là các quỹ index hay quỹ có ngày ấn định (Target Date Fund)—thay vì đầu tư vào cổ phần chứng khoán và quý vị cảm thấy thoải mái dùng các công cụ để so sánh các quỹ đầu tư trên mạng điện toán, quý vị hầu như có thể bắt đầu và tự quản lý gói đầu tư của quý vị (A financial planner says most people don't need to pay someone to manage their investments).

Nếu quý vị cần chỉ dẫn đầu tư từ một chuyên gia, quý vị có thể mướn một cố vấn viên đầu tư (Working with an Investment Professional). Đây có thể là một công ty hay một cá nhân. Khi tìm một cố vấn viên đầu tư:

Thâu hẹp sự tìm kiếm của quý vị bằng cách biết loại hỗ trợ nào quý vị muốn. Quý vị muốn tìm một người xem qua gói đầu tư của quý vị một hay hai lần trong một năm, cố vấn cách cân bằng lại quỹ đầu tư và đề nghị nên đầu tư vào quỹ cụ thể nào không? Hay quý vị muốn có một người chọn, mua và bán quỹ đầu tư cho quý vị? Nên tìm hiểu thêm tại đây.
Thâu thập các giới thiệu từ các nguồn đáng tin cậy – luật sư, kế toán viên khai thuế hay ngân hàng của quý vị chẳng hạn.
Coi qua bằng hành nghề của công ty hay người đó trong quá khứ, có bị phạt hay không. Các công cụ trên mạng điện toán giúp quý vị kiểm chứng các cố vấn viên hay người môi giới có bằng hành nghề. (How to Check Out Your Investment Professional) và tìm xem họ có bị Nha SEC phạt hay không (Action Lookup). Quý vị tìm hiểu thêm về các công ty chuyên về quản lý tài chánh tại đây.
Phỏng vấn ứng viên. Đây là các câu hỏi quý vị cần nên hỏi (10 Questions to Ask a Financial Advisor): Ông/bà là người được ủy thác? (What is a fiduciary?), ông/bà được trả tiền ra sao? (How Do Financial Advisors Make Money?)?

Nếu muốn nhận được một vài cố vấn về đầu tư, nhưng quý vị không muốn trả lệ phí hay tiền huê hồng cho các dịch vụ tư vấn riêng (nên nhớ, tiền quý vị trả cho cố vấn viên là tiền không thể đầu tư hay sinh lời), dùng cố vấn viên người máy giá rẻ hơn, có thể là lựa chọn đúng cho quý vị. (Best Robo-Advisors for Beginners for 2022).

Nếu quý vị không cần cố vấn về các đầu tư cá biệt hay phương sách giảm tiền thuế, nhưng là về các vấn đề như mở một trương mục, giao dịch, sang chuyển các quỹ v.v., quý vị thường có thể được giúp đỡ từ công ty môi giới, ngân hàng hay chuyên viên hoạch định quỹ hưu trí.

Tránh bị lừa và gian lận

Mỗi năm, hàng ngàn người mất tiền vì bị lừa trong vụ đầu tư. Nhưng không có nghĩa quý vị tránh đầu tư – quý vị chỉ cần nhận ra được các dấu hiệu cảnh báo đây là gian lận đầu tư.

Quý vị nên làm theo các điều lệ căn bản để tự bảo vệ mình:

Tỉnh bơ trước các chào gọi đầu tư khả nghi.
Đừng tin vào các lời hứa bảo đảm tiền sinh lời cao, bảo đảm rằng quý vị không bị mất tiền hay rêu rao rằng đây là cơ hội đầu tư “độc nhất” hay “chỉ một lần trong đời.”
Từ chối các lời mời đến dự buổi thuyết trình miễn phí, bữa ăn hay quà để đổi lại là đến nghe một quảng cáo đầu tư.
Đừng đầu tư vì bị áp lực.
Đừng đầu tư vào bất kỳ cái gì quý vị không hiểu.
Đừng đi theo trào lưu đầu tư. Ngoài chuyện thiếu quá khứ quản lý đầu tư lâu dài, các trào lưu đầu tư như tiền ảo (crypto)— thu hút kẻ gian (9 common cryptocurrency scams in 2023).
Kiểm chứng bằng hành nghề. Dùng trang BrokerCheck để xem qua phẩm chất của người môi giới, có ghi danh, việc làm trong quá khứ, các vụ bị phạt và nhiều vấn đề khác nữa. Quý vị cũng nên tìm biết người đó có bằng hành nghề để bán quỹ đầu tư trong tiểu bang của quý vị hay không? (Contact Your Regulator).
Lấy giấy tờ. Cổ phần, quỹ đầu tư chung và ETFs thường buộc phải có dự đoán và công khố phiếu phải có chu kỳ rao bán (văn bản chính thức ghi chi tiết cấu trúc của công khố phiếu). Nên lấy bản báo cáo tài chánh của công ty và kiểm qua nhiều sản phẩm đầu tư bằng cách tìm trên trang EDGAR.
Nếu không biết chắc về một đầu tư hay người bán nó, quý vị nên lấy ý kiến từ bạn bè hay cố vấn viên giỏi đầu tư quý vị tin tưởng.

Quý vị tìm hiểu thêm về các loại gian lận đầu tư cụ thể tại đây.

Nếu có câu hỏi hay quan tâm về một đầu tư, hay nghĩ mình bị lừa, quý vị nên liên lạc với Nha SEC, FINRA hay cơ quan kiểm soát quỹ đầu tư trong tiểu bang của quý vị để báo cáo vụ lừa đảo và được giúp đỡ. (NASAA)